Tự học là gì? Biểu hiện và phương pháp cải thiện kỹ năng tự học hiệu quả cho học sinh
Tự học là gì? Đây là kỹ năng được đánh giá cao, có tầm quan trọng trên hành trình phát triển của mỗi đứa trẻ. Với những trẻ sở hữu kỹ năng tự học tốt, có thể tự mình tìm hiểu, nắm bắt và vận dụng kiến thức mới một cách chủ động, không cần sự giúp đỡ trực tiếp từ người khác. Vậy phương pháp tự học là gì và làm thế nào để cải thiện kỹ năng tự học hiệu quả cho học sinh? Hãy cùng UK Academy tham khảo thông tin trong bài viết sau đây để hiểu rõ hơn về kỹ năng này.
>> Xem thêm:
- Tư duy sáng tạo là gì? 5 cách rèn luyện kỹ năng tư duy sáng tạo
- Năng khiếu là gì? Các loại năng khiếu sở trường của trẻ em
- Tự lập là gì? Biểu hiện, ý nghĩa và cách rèn luyện tính tự lập
Tự học là gì?
Tự học là quá trình học tập mà một cá nhân chủ động tiếp thu các kiến thức, kỹ năng hoặc nghiên cứu thông tin mà không cần bất kỳ sự hướng dẫn nào của những người xung quanh. Để quá trình tự học diễn ra hiệu quả đòi hỏi sự tự giác, chủ động, tính kỷ luật và khả năng quản lý thời gian của người học. Đồng thời cũng cần tự lên lên kế hoạch và đặt ra mục tiêu học tập, chủ động tra cứu, khai thác tài liệu học tập và kiểm tra tiến độ cá nhân.
Tự học có thể diễn ra thông qua nhiều hình thức khác nhau, từ việc đọc sách, học hỏi qua video trực tuyến, thực hành ở dự án cộng đồng, học từ trải nghiệm của người đi trước đến việc thực hành qua các dự án cá nhân và nhiều hình thức khác nữa.
Biểu hiện của người có tinh thần tự học là gì?
Người có kỹ năng tự học thường phản ánh rõ thông qua nhiều hành vi cụ thể, thái độ học tập, tinh thần cầu tiến trong quá trình trau dồi tri thức và hoàn thiện bản thân. Cụ thể:
- Tự bản thân tra cứu về những kiến thức còn mới, tìm các nguồn tài liệu để cập nhật.
- Luôn xác định các mục tiêu học tập cụ thể, đo lường được mức độ và có thời gian theo đuổi, từ đó lập kế hoạch học tập hiệu quả.
- Biết cách phân chia thời gian và nguồn lực hợp lý để theo dõi tiến độ, đồng thời hoàn thành mục tiêu đã đề ra.
- Áp dụng nhiều phương pháp tự học khác nhau, liên tục cập nhật các hình thức học mới như thảo luận, tham gia dự án, sử dụng sơ đồ tư duy,…
- Thường xuyên tham gia các nhóm, diễn đàn hoặc cộng đồng học tập trực tuyến để thảo luận, chia sẻ kiến thức và học hỏi kinh nghiệm từ người khác.
- Sẵn sàng tự kiểm tra và đánh giá bản thân một cách khách quan về quá trình tự học, kết quả học tập, từ đó điều chỉnh phương pháp học hiệu quả.
- Duy trì cách thức học tập một cách khoa học để vượt qua sự lười biếng, mất tập trung và các rào cản làm ảnh hưởng đến quá trình học của bản thân.
- Trước những lần kết quả không như mong muốn, hãy xem đó là cơ hội để học hỏi, không ngại thử nghiệm các phương pháp mới và thích ứng với những thay đổi để đi đến thành công.
>> Một số kỹ năng có thể cần:
- Kỹ năng giải quyết vấn đề là gì? Cách rèn luyện giải quyết vấn đề
- 8 loại năng khiếu thiên phú giúp trẻ phát triển toàn diện
Vai trò quan trọng của việc tự học
Tự học là yếu tố then chốt dẫn lối học sinh đến một tương lai rộng mở. Vậy cụ thể những vai trò quan trọng của tự học là gì?
- Thích nghi với sự thay đổi: Cần linh hoạt thích ứng và cập nhật thông tin trước dòng chảy của kiến thức. Bất kỳ một ngành nghề, vị trí nào cũng phải có sự đổi mới để tránh bị thụt lùi trong công việc và cuộc sống.
- Tự tạo động lực học tập: Một trong những giá trị lớn nhất của kỹ năng tự học là khả năng đặt mục tiêu và tạo động lực học tập. Thay vì phụ thuộc vào người khác để chỉ dạy hoặc hướng dẫn, mỗi cá nhân có thể tự mình đặt ra các mục tiêu cụ thể, sắp xếp thời gian biểu hợp lý và từng bước chinh phục chúng thông qua sự chủ động, kiên trì.
- Linh hoạt trong phương pháp tiếp cận: Kỹ năng tự học giúp mỗi người có thể chủ động tiếp cận và vận dụng các hình thức học tập phù hợp dựa theo nhu cầu bản thân.
- Phát triển sự sáng tạo, tư duy độc lập và phản biện: Quá trình tự học là cách bản thân mỗi người phải vận dụng kết hợp nhiều yếu tố để có thể giải quyết những khó khăn. Điều này giúp người học phát triển sự sáng tạo, tư duy độc lập và phản biện để có thể giải quyết vấn đề một cách hiệu quả.
Phương pháp rèn luyện để cải thiện kỹ năng tự học hiệu quả cho học sinh
Tự học là gì chỉ là một khái niệm đơn giản nhưng phương pháp tự học lại là cả một quá trình dài, đòi hỏi bạn phải thực hiện kiên trì và liên tục cũng như biết cách xây dựng thật khoa học.
>> Xem thêm:
- 11 phương pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non trong giáo dục hiệu quả
- 23 Kỹ năng và đồ dùng học tập cha mẹ cần chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1
- Con lười học phải làm sao? Các cách dạy con lười học hiệu quả
Xác định mục tiêu rõ ràng
Đây là một bước đơn giản nhưng lại rất quan trọng giúp bạn biết được bản thân đang hướng đến điều gì để tạo ra động lực, sự tập trung hơn để tiến đến cái đích trước mắt. Tuy nhiên phải đảm bảo mục tiêu đặt ra khả thi, đo lường được và có thể đạt được. Thay vì đặt mục tiêu chung chung là học tốt hơn, hãy đặt mục tiêu đạt được điểm 9 trong kỳ thi sắp tới hay hoàn thành khóa học A với thang điểm giỏi…
Lập kế hoạch học tập chi tiết
Sau khi xác định được mục tiêu, bạn cần lập kế hoạch học tập chi tiết để đạt được mục tiêu đã đề ra. Trong kế hoạch này có thể bao gồm các việc như chọn tài liệu tham khảo, tìm kiếm nguồn tài liệu, đặt lịch học, thực hành và kiểm tra kiến thức. Bạn cần kiên nhẫn và tạo thói quen tự học, sắp xếp thời gian, lịch học và tần suất học một cách nhất quán để có thể tiếp thu kiến thức một cách hiệu quả nhất.
Tìm và chọn lọc các tài liệu phù hợp
Khối lượng kiến thức hiện nay rất nhiều, việc học ở lớp là nền tảng để trẻ chủ động tìm tòi những kiến thức mà bản thân thấy chưa rõ. Chính vì vậy, việc chủ động chọn lựa tài liệu phù hợp để hỗ trợ quá trình học tập là điều cần thiết. Bạn có thể tìm kiếm tài liệu từ sách, khóa học trực tuyến, video, bài viết trên internet, thư viện,… Tuy nhiên, với những thông tin tràn lan hiện nay hay các kiến thức sai lệch, bạn cần đảm bảo lựa chọn các nguồn tài liệu đáp ứng 3 tiêu chí sau:
- Tính cập nhật: Tài liệu cần được cập nhật thường xuyên, đảm bảo thông tin mới nhất.
- Tính chính xác: Các nguồn tài liệu được cung cấp phải có độ tin cậy cao và uy tín.
- Tính phù hợp: Tài liệu phải phù hợp với mục tiêu học tập và trình độ của người học.
Xây dựng môi trường và phân chia thời gian học tập hợp lý
Với những trẻ ở độ tuổi hiếu động, dễ mất tập trung thì không gian học tập đóng vai trò quan trọng đến chất lượng của quá trình tự học. So với một không gian đông người cười nói, náo nhiệt thì không gian học tập yên tĩnh, gọn gàng và thoải mái sẽ giúp nâng cao hiệu suất học tập và tiếp thu kiến thức một cách tốt hơn. Ngoài ra, bố mẹ cũng có thể để con tự sắp xếp và bày trí góc học tập của riêng mình. Điều này giúp cải thiện tâm trạng học tập cũng như thúc đẩy sự hứng khởi của trẻ.
Hơn nữa, trong quá trình tự học, các em cũng nên biết cách phân chia thời gian học tập hợp lý, ưu tiên những hoạt động quan trọng và loại bỏ yếu tố không cần thiết. Nhưng phải đảm bảo cân bằng giữa thời gian học tập, nghỉ ngơi và thư giãn đủ để tái tạo năng lượng cho cơ thể.
Rèn luyện kỹ năng tự nghiên cứu, đọc hiểu và ghi chép
Kỹ năng tự nghiên cứu và đọc hiểu đều là các kỹ năng quan trọng trong quá trình tự học, giúp bạn đọc hiểu rõ nội dung của tài liệu, bao gồm các ý chính, ý phụ, luận điểm và luận cứ,… Từ đó, bạn có thể tổng hợp và hệ thống hóa kiến thức một cách logic. Trong khi đó, kỹ năng ghi chép sẽ giúp lưu giữ lại các thông tin quan trọng của tài liệu để có thể ôn tập và sử dụng sau này. Ngoài ra, kỹ năng ghi chép cũng giúp bạn rèn luyện khả năng tư duy và hệ thống hóa kiến thức.
Rèn luyện ý thức, tinh thần tự học
Để đạt được những kết quả tốt trong quá trình tự học, bạn cần phải rèn luyện ý thức, tinh thần tự giác cho chính mình, giúp dễ dàng tập trung hơn và dần hình thành nên những thói quen tích cực trong suy nghĩ. Tuy nhiên, việc hình thành nên ý thức tự giác phải bắt nguồn từ sự tự nguyện, không bị ép buộc hay thúc giục từ người khác
Tìm sự hỗ trợ và phản hồi từ giáo viên, bố mẹ và bạn bè
Đừng ngại tìm kiếm sự hỗ trợ và phản hồi từ người khác, có thể là bố mẹ, người thân, bạn bè, giáo viên hoặc cộng đồng cùng mục tiêu học tập. Hãy lắng nghe sự phản hồi của người khác để cải thiện và điều chỉnh quá trình học tập của bản thân.
Luôn chủ động cập nhật các kiến thức mới
Ngày nay, cuộc sống càng hiện đại, dòng chảy thông tin không có giới hạn, đồng nghĩa yêu cầu về việc tự cập nhật kiến thức mới trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Điều này không chỉ giúp bạn xây dựng một nền tảng kiến thức vững chắc mà còn có thể phát triển tốt khả năng giải quyết vấn đề, trở nên tự tin hơn khi phải đối mặt với những thách thức trong học tập và cuộc sống.
Tự đánh giá và điều chỉnh
Trên hành trình rèn luyện khả năng tự học, các bạn đừng quên việc tự đánh giá định kỳ để xem xét hiệu quả và có điều chỉnh cần thiết. Hãy lưu ý những hoạt động tốt, các vấn đề cần cải thiện và cố gắng để phát triển và nâng cao kỹ năng của bản thân.
UKA chú trọng đến phát triển khả năng tự học của con
Tại UKA, tinh thần tự học không chỉ được khuyến khích mà còn trở thành một phần quan trọng trong triết lý giáo dục toàn diện. Nhà trường tạo điều kiện để mỗi học sinh được rèn luyện khả năng tự học ngay từ sớm, thông qua việc thiết kế môi trường học tập chủ động và khơi gợi tư duy độc lập.
Các tiết học tại UKA không đơn thuần là truyền đạt kiến thức một chiều, mà được tổ chức theo hướng mở, khuyến khích học sinh tự tìm hiểu vấn đề, đặt câu hỏi và tự tìm lời giải. Giáo viên đóng vai trò là người dẫn dắt, đồng hành thay vì chỉ đạo, giúp học sinh phát triển kỹ năng nghiên cứu, tư duy phản biện và quản lý thời gian hiệu quả.
Ngoài ra, học sinh được hướng dẫn cách sử dụng tài liệu học tập đa dạng, từ sách, thư viện, đến công cụ học trực tuyến. Những dự án cá nhân, bài tập ứng dụng thực tế hay hoạt động nghiên cứu nhỏ là cơ hội để các em vận dụng kiến thức và thể hiện khả năng tự học của mình. Chính việc đặt học sinh vào vị trí trung tâm của quá trình học tập đã giúp các em hình thành được thói quen học chủ động – một yếu tố then chốt cho sự thành công lâu dài trong tương lai.
>> Có thể bố mẹ quan tâm:
- Top 6 trường mầm non song ngữ chất lượng tốt
- 5 lĩnh vực phát triển của trẻ mầm non phụ huynh cần biết sớm
- Giáo dục giới tính cho trẻ theo từng độ tuổi và những điều cần lưu ý
Với những thông tin từ bài viết, hy vọng các bạn sẽ nắm bắt kỹ hơn về khái niệm tự học là gì, tầm quan trọng cũng như phương pháp rèn luyện kỹ năng tự học. Đây là kỹ năng không chỉ giúp bạn học tập và làm việc tốt hơn mà còn mang đến nhiều lợi ích khác, giúp bạn đạt được những thành tựu nhất định trong tương lai.
Khám phá thêm về UKA Academy
