Nguyên tử khối là gì? Cách để ghi nhớ bảng nguyên tử khối hóa học đầy đủ nhất

Trong chương trình Hóa học, bảng nguyên tử khối là kiến thức vô cùng quan trọng mà các bạn học sinh cần ghi nhớ và hiểu rõ. Nắm vững nguyên tử khối sẽ giúp học sinh học tập hiệu quả và hiểu sâu hơn về cấu trúc, tính chất của vật chất. Qua bài viết dưới đây, hãy cùng UK Academy tìm hiểu về bảng nguyên tử khối mới nhất, cách ghi nhớ và áp dụng kiến thức hiệu quả.

Nguyên tử khối là gì?

Nguyên tử khối là thuật ngữ khoa học dùng để chỉ khối lượng của một nguyên tử được tính bằng đơn vị cacbon. Mỗi nguyên tố trong bảng tuần hoàn hóa học sẽ có nguyên tử khối riêng, thể hiện khối lượng tương đối của nguyên tố hay còn gọi là tổng khối lượng Notron, Proton và Electron. Tuy nhiên, do khối lượng Electron rất nhỏ so với Notron và Proton nên nguyên tử khối thường được xác nhận xấp xỉ bằng số khối của hạt nhân. Chính vì vậy, các nhà khoa học đã dùng cách riêng để biểu đạt khối lượng nguyên tử, quy ước 1/12 nguyên tử khối của cacbon để làm đơn vị khối lượng cho các nguyên tử, viết tắt là đvC.

>> Tham khảo thêm:

• Bảng cửu chương nhân chia từ 1 đến 10: Cách học nhanh thuộc và nhớ lâu
• Công thức, cách tính diện tích hình tròn đầy đủ chi tiết
• Công thức tính đạo hàm sơ cấp, cao cấp và đạo hàm lượng giác đầy đủ

Bảng nguyên tử khối hóa học mới nhất cần ghi nhớ

Mỗi nguyên tố trong bảng tuần hoàn hóa học đều có khối lượng nguyên tử được quy định cụ thể. Đối với các dạng bài tập liên quan đến nguyên tố hay lập công thức hóa học của hợp chất, học sinh cần tra cứu thông tin trên bảng nguyên tử khối Hóa học. Vì vậy, để giúp quá trình học tập của các em học sinh thuận lợi hơn, UK Academy đã cập nhật bảng nguyên tử khối của các chất thường gặp trong các dạng tính toán Hóa học.

Bên cạnh đó, các bạn học sinh cũng có thể tham khảo thêm bảng khối lượng nguyên tử của các gốc axit và nhóm axit để hỗ trợ quá trình học tập tối ưu hơn.

Cách để tính khối lượng thực của nguyên tử

Do khối lượng nguyên tử được tính bằng đơn vị gam rất nhỏ và không thuận tiện cho tính toán, vì thế các nhà khoa học đã quy ước lấy KL nguyên từ C để làm đơn vị KL nguyên tử (đvC).

Tuy nhiên, bạn vẫn có thể tính được khối lượng của nguyên tử bằng gam – Đây là khối lượng thực của nguyên tử. Dưới đây là các bước để tính khối lượng thực nguyên tử, bạn có thể tham khảo:

• Bước 1: Ghi nhớ các quy đổi: 1đvC = 1,6605.10^-27 kg =1,6605.10^-24 g
• Bước 2: Học thuộc bài ca nguyên tử khối và tra cứu bảng nguyên tử khối của nguyên tố. Ví dụ nguyên tố B có nguyên tử khối là b, từ B = b
• Bước 3: Vận dụng công thức m_B = b x 0,166.10^-23 g = ? (g)

>> Có thể bố mẹ quan tâm:

• 10 Phương pháp học toán hiệu quả giúp học sinh đạt điểm cao
• Cách học môn Ngữ văn hiệu quả giúp học sinh tự tin thi tốt, đạt điểm giỏi
• Toán tư duy là gì? Những điều cần biết về môn toán tư duy cho trẻ

Bí kíp ghi nhớ bảng nguyên tử khối hóa học nhanh, dễ nhớ hiệu quả

Bảng nguyên tử khối có hơn 100 nguyên tố nên việc ghi nhớ với học sinh hoàn toàn không dễ dàng. Để áp dụng tốt vào quá tình học, học sinh nên bắt đầu bằng việc ghi nhớ các nguyên tố phổ biến như C, H, O, Fe,… sau đó mở rộng đến các nguyên tố ít gặp hơn. Để giúp các em ghi nhớ nhanh hơn, UK Academy sẽ bật mí một số bí quyết đơn giản nhưng hiệu quả như sau:

Thường xuyên làm các bài tập hóa học

Các dạng bài tập trong môn Hóa học rất đa dạng, do đó khi mới tiếp cận với bảng nguyên tử khối, cách nhanh nhất để ghi nhớ là các bạn học sinh phải thường xuyên giải các dạng bài tập đó. Việc làm đi làm lại các bài tập sẽ giúp não bộ tự động ghi nhớ và nắm chắc các kiến thức liên quan.

>> Tìm hiểu thêm: 101+ Bài tập toán tư duy cho trẻ 5 tuổi hay và phù hợp

Học thuộc nguyên tử khối trong bảng tuần hoàn qua bài ca hóa học

Đây là một phương pháp rất sáng tạo để các bạn học sinh có thể học thuộc bảng nguyên tử khối nhanh và nhớ lâu. Các bài ca về nguyên tử khối với câu từ dễ hiểu, ngắn gọn cùng cách gieo vần có nhịp điệu dễ thuộc, dễ nhớ giúp cho bạn có những giây phút học hóa học rất thú vị. Chắc chắn sau một thời gian ngắn, bạn sẽ thuộc làu tất cả các khối lượng của các nguyên tố một cách dễ dàng. Các bạn học sinh có thể tham khảo 2 bài ca nguyên tử khối phổ biến qua nhiều thế hệ như sau: 

Bài 1:

Hidro số 1 bạn ơi

Liti số 7 nhớ ngay dễ dàng

Cacbon thì nhớ 12

Nito 14 bạn thời chớ quên

Oxy 16 trăng lên

Flo 19 vấn vương riêng sầu

                                            (Nguồn: Sưu tầm)

Bài 2:

Hidro là 1

12 cột Cacbon

Nitơ 14 tròn

Oxi trăng 16

Natri hay láu táu

Nhảy tót lên 23

Khiến Magie gần nhà

Ngậm ngùi nhận 24

27 nhôm la lớn

Lưu huỳnh giành 32

Khác người thật là tài

Clo 35 rưỡi (35,5)

Kali thích 39

Canxi tiếp 40

55 Mangan cười

Sắt đây rồi 56

64 đồng nổi cáu

vì kém kẽm 65

80 brom nằm

xa bạc 108

Bari thì chán ngán

137 ích chi

Kém người ta còn gì

Thuỷ ngân 201

Còn lại chì một cột

207 thật to

Heli thì buồn so

Mình đây được có 4

Liti thật khiêm tốn

Số 7 là được rồi

Số 9 Beri ngồi

Trêu bạn Bo 11

19 đây chết ngột

Flo đang than phiền

Neon thì cười hiền

Tớ 20 tròn chẵn

Silic người đứng đắn

Nhận 28 đẹp ko

Photpho đỏ hồng hồng

Nhận 31 cuối tháng

Agon cười trong sáng

39,9 đây

Kết thúc bài ca này

Crom 52 đấy

                                    (Nguồn: Sưu tầm)

Ngoài những bài ca trên, hiện này còn có rất nhiều các bài thơ khác về bảng nguyên tử khối được các thầy cô sáng tác với vần điệu khá đơn giản, dễ học. Các bạn có thể tham khảo hoặc tìm kiếm thêm trên Internet để quá trình học môn Hóa trở nên dễ dàng hơn và bớt căng thẳng.

>> Có thể bố mẹ quan tâm:

• 7 Cách dạy trẻ mới bắt đầu học tiếng anh tại nhà đơn giản
• 7 phương pháp dạy tiếng anh cho trẻ mầm non hiệu quả, dễ áp dụng
• Lộ trình 6 bước dạy tiếng anh cho bé 3 tuổi tại nhà chuẩn, đầy đủ
• 5 Cách dạy tiếng anh cho bé 4 tuổi hiệu quả tại nhà

Bài tập ứng dụng liên quan đến nguyên tử khối

Để củng cố kiến thức về nguyên tử khối, các bạn học sinh cần làm nhiều dạng bài tập về nội dung này. Bảng nguyên tử khối được ứng dụng rất cao trong bộ môn Hoá học, đặc biệt là phần hoá vô cơ. Đa số các bài tập đều cần áp dụng bảng nguyên tử khối như dạng bài tìm nguyên tố trong hợp chất hay tìm nguyên tố khi biết nguyên tử khối.

Tìm nguyên tố trong hợp chất

Đây là một trong những dạng bài tập Hóa học phổ biến nhất, cho biết tổng nguyên tử khối của các nguyên tố trong hợp chất và yêu cầu xác định nguyên tố còn thiếu trong hợp chất đó. Để giải dạng bài tập này, học sinh cần tính toán nguyên tử khối của nguyên tố chưa biết, sau đó tra bảng nguyên tử khối để xác định nguyên tố cần tìm.

Ví dụ: Hợp chất của kim loại A kết hợp với axit H₂SO₄ sẽ tạo ra muối có công thức là A₂SO₄ với tổng phân tử khối là 160 đvC. Hãy xác định nguyên tố A là gì?

Các bạn có thể dễ dàng giải bài này theo cách sau:

Dựa vào bảng nguyên tử khối ta có: Nguyên tử khối của S bằng 32 đvC và O bằng 16 đvC

Theo công thức hợp chất trên ta có t: A + S + O x 4 = 160

=> A + 32 + 16 x 4 = 160

=> A = 64

Tra bảng nguyên tử khối sẽ thấy 64 là nguyên tử khối của Đồng. Vậy nguyên tố A là Cu.

Tìm nguyên tố khi biết nguyên tử khối

Đây là dạng bài tập yêu cầu xác định một nguyên tố thông qua việc tính toán nguyên tử khối dựa theo các dữ kiện mà đề bài cung cấp. Để giải bài tập này cần tính toán nguyên tử khối của nguyên tố và tra cứu bảng nguyên tử khối để xác định nguyên tố cần tìm.

Ví dụ: Nguyên tử B nặng gấp 2 lần nguyên tử Cabon. Tính nguyên tử khối của nguyên tử B và xác định nguyên tử B là nguyên tố nào? 

Cách giải: 

Dựa theo bảng nguyên tử khối, nguyên tử khối của Cacbon là 12 đvC

Nguyên tử B nặng gấp 2 lần nguyên tử Cacbon => Nguyên tử khối của B là: 12 x 2 = 24 đvC

Tra bảng nguyên tử khối thì nguyên tố Magie (Mg) có nguyên tử khối bằng 24 đvC.

>> Tham khảo thêm:

• Phương pháp giảng dạy vừa học vừa chơi giúp trẻ học tập hiệu quả
• 12 phương pháp dạy học tích cực ở tiểu học hiệu quả nhất hiện nay
• Chương trình song ngữ là gì? Lợi ích chương trình song ngữ

Câu hỏi thường gặp về nguyên tử khối

Đơn vị khối lượng nguyên tử là gì?

Đơn vị khối lượng nguyên tử được dùng để đo lường khối lượng nguyên tử và phân tử. Đơn vị này được gọi là cacbon và có ký hiệu là đvC.

Nguyên tử khối có phải số khối không?

Số khối hay số hạt là tổng số hạt trong hạt nhân nguyên tử, có kí hiệu là A. Số khối được tính dựa theo công thức A = Z + N, trong đó Z là số proton và N là số neutron. Như vậy, bạn có thể thấy nguyên tử khối là khối lượng tương đối của một nguyên tử, trong khi số khối lại là số hạt trong hạt nhân nguyên tử.

Tại sao lại lựa chọn đơn vị cacbon cho nguyên tử khối?

Có thể bạn chưa biết, hydro và oxy đã từng được các nhà khoa học sử dụng làm đơn vị chuẩn cho nguyên tử từ thế kỷ thứ XII. Tuy nhiên, sau nhiều nghiên cứu đã cho thấy hai  chất này có sai số tương đối lớn so với đơn vị cacbon. Hơn nữa, cacbon cũng là nguyên tử phổ biến hơn trong tự nhiên so với hydro và oxy. Chính vì vậy, để đảm bảo tính sai số nhỏ nhất, Viện đo lường Quốc tế đã quyết định chọn đơn vị cacbon là đơn vị đo lường nguyên tử khối vào năm 1961 và được duy trì cho đến ngày nay.

Hy vọng với những kiến thức về bảng nguyên tử khối hóa học vừa được UK Academy chia sẻ trên sẽ mang đến cho các em học sinh những phương pháp học tập hữu ích, hỗ trợ hiệu quả trong việc ghi nhớ và và vận dụng kiến thức để hiểu và làm các bài tập hoá học nhanh chóng, chính xác.

>> Tham khảo thêm:

• Bảng chữ cái tiếng Việt 29 chữ theo chuẩn Bộ Giáo dục & Đào tạo mới nhất
• Bảng chữ cái tiếng Anh: Cách phát âm và phiên âm chính xác nhất
• 7+ Bảng chữ in hoa tiếng Việt đẹp, sáng tạo, thu hút nhất

Khám phá thêm về UKA Academy

Facebook | Youtube | Tiktok | Pinterest