Giáo dục STEM ở tiểu học là gì? Mục đích, mô hình ứng dụng giáo dục stem ở tiểu học

Giáo dục STEM ở bậc tiểu học không chỉ giúp trẻ rèn luyện tư duy sáng tạo mà còn phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề và ứng dụng kiến thức vào thực tiễn. Bằng việc áp dụng các phương pháp dạy học tích cực, linh hoạt, kết hợp nhiều lĩnh vực, STEM mang đến nền tảng vững chắc để trẻ tự tin khám phá thế giới trong thời đại công nghệ. Trong bài viết sau, hãy cùng UKA tìm hiểu sâu hơn về giáo dục STEM ở tiểu học và cách áp dụng hiệu quả cho con em mình.

Giáo dục STEM ở tiểu học là gì?

Giáo dục STEM ở bậc tiểu học là phương pháp giảng dạy tích hợp, giúp trẻ phát triển toàn diện thông qua rèn luyện tư duy sáng tạo, kỹ năng giải quyết vấn đề và khả năng ứng dụng thực tiễn. Đồng thời, STEM còn tạo điều kiện để học sinh khám phá và phát huy tiềm năng của bản thân.

STEM là viết tắt của bốn lĩnh vực quan trọng:

• Khoa học (Science): Nghiên cứu về các quy luật, cấu trúc và cách vận hành của tự nhiên. Khoa học bao gồm các nhánh chính như Vật lý, Hóa học, Sinh học và Khoa học Trái Đất (khí hậu, môi trường), giúp học sinh hiểu sâu hơn về thế giới xung quanh.
• Công nghệ (Technology): Tìm hiểu về thiết bị điện tử, máy móc và nguyên lý vận hành của chúng. Trong chương trình học, lĩnh vực này bao gồm các môn Công nghệ và Tin học, giúp học sinh tiếp cận kỹ thuật số, phát triển tư duy sáng tạo và nâng cao kỹ năng ứng dụng công nghệ.
• Kỹ thuật (Engineering): Giúp học sinh hiểu cách hoạt động, chế tạo và lập trình các thiết bị đơn giản. Qua đó, trẻ học cách thiết kế, lắp ráp và khắc phục lỗi cơ bản của các công cụ thường dùng.
• Toán học (Mathematics): Cung cấp nền tảng quan trọng cho nhiều lĩnh vực, giúp phát triển toán tư duy, rèn luyện khả năng tính toán, đo lường và phân tích. Toán học hỗ trợ việc lập trình, kỹ thuật và công nghệ, đồng thời phát triển tư duy logic, giúp học sinh ứng dụng hiệu quả vào cuộc sống.

Bốn lĩnh vực này đóng vai trò cốt lõi trong việc rèn luyện tư duy phản biện và khả năng giải quyết vấn đề cho trẻ. Nhờ đó, giáo dục STEM tạo ra môi trường học tập tích hợp, giúp học sinh phát huy tối đa tiềm năng.

Ngoài ra, STEM còn có một phiên bản mở rộng là STEAM, bổ sung lĩnh vực Nghệ thuật (Arts) nhằm phát triển khả năng sáng tạo, tư duy thẩm mỹ và sự thấu cảm. Điều này giúp trẻ tiếp cận kiến thức một cách linh hoạt, toàn diện, mở rộng cơ hội khám phá và phát triển bản thân từ sớm.

>> Xem thêm: 

• 5 lĩnh vực phát triển của trẻ mầm non phụ huynh nên biết
• Phương pháp Montessori là gì? Ưu nhược điểm, đặc trưng

3 Mục đích, yêu cầu của hoạt động giáo dục STEM ở tiểu học?

Để triển khai hiệu quả các hoạt động giáo dục STEM ở tiểu học, nhà trường cần đảm bảo các yêu cầu và mục tiêu sau:

Trước tiên, cần nâng cao nhận thức về vai trò và ý nghĩa của giáo dục STEM đối với cán bộ, giáo viên. Nhà trường cần xây dựng nội dung giảng dạy phù hợp, áp dụng các phương pháp dạy học tích cực và thống nhất hình thức tổ chức để đảm bảo hiệu quả giảng dạy. Đồng thời, giáo viên cần tham gia các lớp bồi dưỡng để nâng cao năng lực quản lý và tổ chức hoạt động STEM.

Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh giảng dạy các lĩnh vực Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật, Toán học và Nghệ thuật một cách linh hoạt, khơi dậy trí tò mò, niềm đam mê khám phá của học sinh. Giáo dục STEM không chỉ giúp các em hiểu sâu kiến thức mà còn rèn luyện tư duy sáng tạo, khả năng giải quyết vấn đề và khám phá tiềm năng của bản thân.

Ngoài ra, các hoạt động STEM cần phù hợp với mục tiêu của từng môn học và khả năng nhận thức của học sinh, đồng thời cân nhắc điều kiện thực tế của nhà trường. Mặc dù STEM khuyến khích dạy học tích hợp, nhưng không nên tạo áp lực quá lớn khiến giáo viên và học sinh quá tải. Việc tổ chức giáo dục STEM ở bậc tiểu học cần được thực hiện một cách khoa học và linh hoạt, đảm bảo trẻ vừa phát triển toàn diện vừa duy trì niềm hứng thú học tập.

>> Bố mẹ tham khảo:

• Chương trình dạy tiếng anh cho bé 3 tuổi tại nhà chuẩn và hiệu quả
• Giáo dục sớm là gì? Lợi ích và phương pháp giáo dục sớm cho trẻ

Các hình thức tổ chức giáo dục STEM ở tiểu học

Giáo dục STEM ở tiểu học được tổ chức theo ba hình thức chính, giúp khơi gợi hứng thú học tập và thúc đẩy khả năng sáng tạo của học sinh:

Bài học STEM

Trong mô hình này, nội dung STEM được tích hợp vào từng môn học hoặc kết hợp giữa nhiều môn, giúp học sinh tiếp cận kiến thức một cách hệ thống mà vẫn theo kịp chương trình giáo dục phổ thông. Khi triển khai, nhà trường cần đảm bảo các mục tiêu và yêu cầu của từng môn học, đồng thời phân bổ thời gian hợp lý để tránh gây áp lực cho cả học sinh và giáo viên.

Bài học STEM nên được thiết kế theo tiến trình khám phá khoa học, ứng dụng kỹ thuật và sử dụng các thiết bị học tập đơn giản, dễ tìm. Giáo viên cũng có thể tận dụng tài nguyên số như thí nghiệm ảo và phần mềm hỗ trợ để giúp học sinh tiếp cận công nghệ một cách trực quan và sinh động hơn.

Đặc biệt, việc đánh giá học sinh trong giáo dục STEM không chỉ dựa trên kết quả cuối cùng mà còn xem xét quá trình học tập thông qua quan sát, vấn đáp, hồ sơ học tập và sản phẩm thực hành. Cách đánh giá này giúp giáo viên theo dõi sự tiến bộ của từng học sinh, kịp thời động viên, khuyến khích, từ đó giúp các em tự tin hơn và không ngừng phát huy khả năng của mình.

>> Xem thêm: Giáo dục giới tính cho trẻ cần lưu ý gì? Cách thực hiện hiệu quả

Hoạt động trải nghiệm STEM

Hoạt động trải nghiệm STEM được triển khai thông qua câu lạc bộ, ngày hội, dự án hoặc các chương trình thực tế, giúp học sinh lựa chọn hoạt động phù hợp với sở thích và năng khiếu của mình. Qua đó, các em không chỉ nuôi dưỡng đam mê mà còn phát huy tiềm năng một cách tự nhiên.

Cần lưu ý rằng, những hoạt động này phải được xây dựng trong kế hoạch giáo dục của nhà trường, đồng thời phù hợp với điều kiện thực tế tại địa phương. Bên cạnh đó, khi lên kế hoạch, cần lồng ghép các yếu tố giúp học sinh vận dụng linh hoạt kiến thức và kỹ năng đã học theo cách sáng tạo. Đồng thời, không gian tổ chức có thể mở rộng ngoài khuôn viên trường học, linh hoạt về thời gian, kể cả ngoài giờ chính khóa.

Hoạt động trải nghiệm STEM dựa trên phương pháp dạy học tích hợp liên môn, đòi hỏi học sinh huy động tổng hợp kiến thức và kỹ năng để đưa ra giải pháp hiệu quả, tiết kiệm tài nguyên. Điều này giúp các em rèn luyện tư duy logic, sáng tạo và khả năng ứng dụng thực tiễn một cách linh hoạt.

Làm quen với nghiên cứu khoa học, kỹ thuật

Nghiên cứu khoa học và kỹ thuật là một trong những hoạt động STEM quan trọng, giúp học sinh có năng khiếu và đam mê khám phá, rèn luyện tư duy sáng tạo và khả năng giải quyết vấn đề thực tiễn. Đây là bước đầu cần thiết để các em tiếp cận với phương pháp nghiên cứu khoa học. Thông qua quá trình giảng dạy STEM, giáo viên có thể nhận diện những học sinh có năng khiếu để bồi dưỡng và phát triển tài năng phù hợp.

Bên cạnh việc tiếp thu kiến thức lý thuyết, học sinh còn được khuyến khích tham gia các dự án nghiên cứu cá nhân hoặc theo nhóm. Nhà trường có thể tổ chức các hoạt động trải nghiệm STEM, giúp các em lựa chọn đề tài phù hợp với sở thích và khả năng của mình. Hiện nay, các dự án nghiên cứu khoa học đã trở thành hoạt động phổ biến trong trường học, thu hút sự quan tâm của nhiều học sinh. Sản phẩm sáng tạo từ các dự án này không chỉ giúp rèn luyện tư duy mà còn là lợi thế khi xét tuyển học bổng hoặc vào các cấp học cao hơn. Việc tiếp cận nghiên cứu từ sớm sẽ tạo nền tảng vững chắc cho học sinh theo đuổi khoa học và kỹ thuật trong tương lai.

Tại UK Academy, mô hình giáo dục STEM không chỉ dừng lại ở lý thuyết mà còn kết hợp thực hành và nghiên cứu khoa học ngay từ sớm. Trường triển khai các lớp học STEM Robotics, giúp học sinh làm quen với lập trình, chế tạo robot, phát triển tư duy logic và khả năng giải quyết vấn đề. Ngoài ra, UKA còn tổ chức các hoạt động trải nghiệm Robotics, nơi học sinh trực tiếp thiết kế, lắp ráp và lập trình robot của riêng mình. Đây không chỉ là cơ hội để khám phá khoa học kỹ thuật mà còn là bước đệm vững chắc cho những bạn có đam mê công nghệ, đặc biệt trong lĩnh vực tự động hóa và trí tuệ nhân tạo.

Những học sinh xuất sắc tại UKA có thể thử sức với các cuộc thi khoa học – kỹ thuật tầm cỡ quốc tế như ABU ROBOCON. Đây là sân chơi giúp các em trau dồi kỹ năng chuyên môn, giao lưu học hỏi với bạn bè quốc tế và nuôi dưỡng niềm đam mê nghiên cứu khoa học ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường.

>> Xem thêm: 

• 10 cách phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non hiệu quả nhất
• 10 tiêu chí vàng chọn trường mầm non cho con bố mẹ cần biết

Vận dụng mô hình giáo dục STEM vào mỗi môn học như thế nào?

Khác với phương pháp giảng dạy truyền thống, nơi các môn học được giảng dạy riêng lẻ, giáo dục STEM tích hợp chúng thông qua các ứng dụng thực tiễn:

Khoa học (Science)

Các em được trang bị kiến thức khoa học nền tảng, bao gồm các lý thuyết và định luật quan trọng. Từ đó, các em có thể vận dụng hiệu quả vào thực tế, giúp giải quyết vấn đề và ứng dụng vào cuộc sống một cách dễ dàng hơn.

Tại UKA, Khoa học được giảng dạy theo phương pháp thực nghiệm, kết hợp nghiên cứu và khám phá. Học sinh tìm hiểu các quy luật tự nhiên, vật chất và sinh học thông qua các môn Vật lý, Hóa học, Sinh học và Khoa học Trái Đất. Các bài học không chỉ dừng lại ở lý thuyết mà còn đi sâu vào thực hành với những hoạt động như:

• Quan sát hiện tượng vật lý trong đời sống, chẳng hạn như sự lan truyền ánh sáng hoặc các phản ứng hóa học đơn giản.
• Thực hành sinh học bằng cách nuôi trồng cây cối, nghiên cứu sự phát triển của sinh vật.

Những trải nghiệm thực tế này giúp học sinh hiểu sâu hơn về khoa học, rèn luyện tư duy logic và khả năng giải quyết vấn đề, từ đó vận dụng linh hoạt kiến thức vào cuộc sống.

>> Tham khảo:

• Trường tiểu học song ngữ chất lượng 2025
• 8 loại năng khiếu thiên phú giúp trẻ phát triển toàn diện

Công nghệ (Technology)

Giáo dục STEM giúp học sinh hiểu rõ hơn về cách công nghệ ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày. Thay vì chỉ sử dụng thụ động, các em được hướng dẫn quan sát, phân tích nguyên lý hoạt động của các thiết bị quen thuộc như quạt máy, đèn LED hay cảm biến đơn giản. Điều này không chỉ rèn luyện tư duy logic mà còn khơi dậy sự tò mò, sáng tạo trong việc ứng dụng công nghệ vào thực tiễn.

Tại UKA, học sinh được tiếp cận công nghệ theo hướng trải nghiệm và khám phá. Thông qua các bài học thực hành, các em làm quen với những nguyên lý cơ bản của lập trình, sử dụng phần mềm trực quan để thiết kế mô hình đơn giản hoặc tự tay lắp ráp những sản phẩm công nghệ nhỏ. Điều này tạo nền tảng cho khả năng tư duy khoa học và tiếp cận công nghệ một cách chủ động hơn.

Kỹ thuật (Engineering)

Học sinh được tiếp cận những kiến thức cơ bản về quy trình sản xuất, các yếu tố ảnh hưởng đến việc tạo ra sản phẩm và cách ứng dụng kỹ thuật vào thực tiễn. Không chỉ dừng lại ở lý thuyết, các em còn học cách quan sát, phân tích nhu cầu thực tế và hiểu được vai trò của kỹ thuật trong việc giải quyết các vấn đề xã hội.

Tại UKA, học sinh có cơ hội tham gia các dự án thực hành và các cuộc thi cấp quốc gia, quốc tế liên quan đến chế tạo, lắp ráp thiết bị. Thông qua các hoạt động này, các em không chỉ được rèn luyện kỹ năng kỹ thuật mà còn phát triển tư duy sáng tạo và khả năng làm việc nhóm. Một trong những hoạt động tiêu biểu lĩnh vực Kỹ thuật trong STEM tại UKA là lắp ráp robot đơn giản và lập trình để chúng thực hiện các nhiệm vụ cụ thể, tạo tiền đề vững chắc cho các bé trong việc khám phá các lĩnh vực kỹ thuật và công nghệ trong tương lai.

Toán học (Mathematics)

Là môn học nền tảng, toán học giữ vai trò quan trọng trong các lĩnh vực khoa học, công nghệ và đời sống. Thông qua việc tiếp cận các khái niệm từ cơ bản đến nâng cao, học sinh không chỉ rèn luyện kỹ năng tính toán chính xác mà còn phát triển tư duy logic, khả năng phân tích và giải quyết vấn đề.

Tại UKA, toán học không đơn thuần là những con số hay phép tính mà được giảng dạy theo hướng tích hợp với các môn STEM khác. Học sinh được khám phá ứng dụng thực tiễn của toán học thông qua các hoạt động như:

• Áp dụng toán học trong lập trình để tính toán thuật toán và xử lý dữ liệu.

• Kết hợp với khoa học và kỹ thuật để đo lường, tính toán trong các dự án thực tế.

• Học toán tư duy, giúp phát triển kỹ năng phân tích và giải quyết vấn đề một cách linh hoạt, chính xác.

Phương pháp giảng dạy này giúp học sinh không chỉ nắm vững kiến thức mà còn biết cách vận dụng toán học một cách hiệu quả vào đời sống và công việc sau này.

Thông qua bài viết này, UK Academy đã giới thiệu cho các vị phụ huynh những thông tin cần thiết về phương pháp giáo dục tiên tiến STEM. Hi vọng, thông qua bài viết này, các bậc cha mẹ sẽ có thể lựa chọn được phương pháp phù hợp với con trẻ để phát triển toàn diện tiềm năng của bé.